Decreto de atención á diversidade

Debuxo dunha persoa de raza negra en cadeira de rodas que se dispón a entrar nunha aula

O pasado 21 de decembro publicouse o decreto 229/2011, do 7 de decembro, polo que se regula a atención á diversidade do alumnado dos centros docentes da Comunidade Autónoma de Galicia nos que se imparten as ensinanzas establecidas na Lei orgánica 2/2006, do 3 de maio.

Estábase esperando a publicación deste decreto e xa, días antes da súa publicación, coñecíase na súa integridade. Consta de 9 capítulos divididos en 46 artigos, 3 disposicións adicionais, 1 disposición derrogatoria e 2 disposicións finais. Os artigos están encabezados como: Disposicións xerais, Actuacións e medidas de atención á diversidade, Escolarización, Promoción da escolarización e da formación, Alumnado con necesidade específica de apoio educativo, Recursos, Participación e coordinación, Formación, innovación e mellora da calidade e Seguimento e avaliación.

Resumimos:

- No primeiro capítulo defínese a atención á diversidade que abrangue á totalidade do alumnado, quen deberá contar coas medidas e recursos educativos que respondan ás súas necesidades e características persoais. Proponse a participación de entidades sen ánimo de lucro, entre outras. Esta última cuestión ten un perigo que radica que o traballo a realizar por profesionais sexa realizado por ONGs ou o voluntariado cun deterioro da calidade, entre outras cousas.

- No segundo capítulo, dividido en tres seccións: Actuacións, Medidas e Plan xeral de atención á diversidade, hai varias cuestións a destacar.

No referido ás actuacións abógase por unha equilibrada escolarización dos alumnos nos centros sostidos con fondos públicos –debería poñer públicos e privados- que é moi difícil de levar a cabo se non hai mecanismos de control, cargando, coma sempre, os centros públicos con case toda a carga da atención á diversidade.

Exponse tamén a necesidade da promoción da accesibilidade universal, da transición á vida laboral. Respecto a isto só recordar que son moitos os centros que aínda no son accesibles e que a saída laboral destes alumnos é, prácticamente, inexistente; claro está que isto é máis un problema social que educativo.

Outra cuestión tratada neste capítulo e a formación do profesorado e a súa participación en actividades de innovación. Isto sen recursos e sen un cambio en como está agora deseñada a formación será unha tarefa moi difícil.

Na sección que trata das medidas ordinarias e extraordinarias chama a atención que se ubica dentro das últimas as modificacións nos elementos de acceso ao currículo . . . .. Isto é algo sorprendente que non teño visto en ningún manual de pedagoxía ou normativa.

Na terceira sección deste artigo exponse a necesidade de que os centros –departamentos de orientación- elaboren un Plan xeral de atención á diversidade.

- No capítulo terceiro, dedicado a escolarización, destaca que o alumno en educación secundaria en ningún caso se poderá permanecer en educación secundaria obrigatoria máis alá do ano natural no que se cumpran os 19 anos, agás en unidades ou centros de educación especial, que poderá prolongarse ata o ano natural no que se cumpran os vinte e un de idade.

Nos centros de educación especial o límite será de 15 anos nas unidades dos centros ordinarios de educación primaria e de 21 anos nos de educación secundaria obrigatoria, cumpridos, en ambos casos, no ano natural no que remata o curso escolar.

Neste artigo hai algo positivo que é que os centros de educación especial poderán constituírse como centros de recursos específicos, poñendo a disposición dos centros ordinarios os materiais e recursos de que dispoñen, centralizando os recursos máis especializados e exercendo os labores de asesoramento e atención ambulatoria que se determinen. Igualmente, fomentarán o intercambio de experiencias e a difusión de boas prácticas docentes. Olvídase das persoas con rica experiencia na atención a diversidade, experiencia que non se pode transmitr nun relatorio dun curso.

- O capítulo IV trata da promoción da escolarización e da formación. En xeral vexo este capítulo moi, moi positivo. O simple feito de que cuestións como as reguladas neste capítulo estean presentes xa é bastante positivo. Estas cuestións son:

O absentismo escolar.

Abandono e desescolarización.

Atención educativa hospitalaria e domiciliaria.

Alumnado menor sometido a medidas de responsabilidade penal.

Alumnado sometido a medidas de protección e tutela.

Alumnado afectado por medidas de violencia de xénero e/ou acoso escolar.

Alumnado pertencente a familias itinerantes.

Alumnado procedente do estranxeiro e

Atención educativa a xoves embarazadas.

- No capítulo V defínese ao alumno con necesidade específica de apoio educativo da maneira xa coñecida: Enténdese por alumnado con necesidade específica de apoio educativo aquel que requira, de forma temporal ou permanente, apoios ou provisións educativas diferentes ás ordinarias por presentar necesidades educativas especiais, por dificultades específicas de aprendizaxe, por altas capacidades intelectuais, por incorporarse tardiamente ao sistema educativo ou por condicións persoais ou de historia escolar. Tamén se tratan a avaliación psicopedagóxica e o ditame de escolarización.

- O capítulo VI está dedicado aos recursos. En xeral, pódese ler que os centros contarán cos recursos humanos e materiais que se precisen. Todas as persoas que nos dedicamos á atención á diversidade sabemos da importancia dos recursos de todo tipo e que non abonda coa boa vontade senón que ese futuro (dotará, establecerá, será) que é imperfecto non se convirta en hipótetico ou o que é peor en futuro imposible. Nesta época de crise, todos puidemos comprobar onde se aplican os recortes.

Non nos parece acertado que o número dos profesores de Pedagoxía Terapéutica e Audición e Linguaxe estean en función do número de unidades. Cremos que é máis axeitado que o seu número estea en función das necesidades. Segue sen estar contemplado o profesor de AL nos centros de secundaria.

- No capítulo VII destaca a promoción da coordinación intercentros e a colaboración de pais e titores na avaliación inicial do alumno. Cremos importante que se regule esta cuestión ante a súa posible colisión coa Lei de Protección de Datos.

- No capítulo VIII destaca a inclusión do plan xeral de atención á diversidade nos plans de formación do profesorado. Comprendemos que estes decretos sexan máis declaracións de intencións que normativas que regulen polo miúdo os obxectivos propostos, pero a formación do profesorado precisa dun cambio total en formación inicial, formación en exercicio nos centros de formación e nos centros educativos. Tamén cremos que as prácticas de educación inclusiva e as innovacións neste eido deben ser impulsadas, mesmo, incentivadas dalgún xeito.

- No capítulo IX afírmase que o seguimento e a avaliación dos diferentes proxectos, plans e/ou programas constituirán os procesos básicos no axuste e na mellora da atención á diversidade, polo que todos eles deberán establecer o procedemento, a temporalización, os indicadores e as persoas responsables deses procesos.

Temos comentado o decreto nun documento que recolle o seu texto e os comentarios. Acceso ao documento.

Máis sobre o borrador do decreto de atención á diversidade.

Hai pouco engadín unha entrada a esta bitácora sobre o borrador do decreto de atención á diversidade. Hai bastante xente afectada que descoñece o que se está cocendo. Facendo clic no vínculo de abaixo aparece un documento de Word co texto do borrador e uns comentarios que desde a miña ignorancia e ousadía (xa se sabe que adoitan ir xuntas) fago ao citado decreto.

Penso que a cuestión é bastante importante: afecta a un colectivo de alumnos considerable, afecta á organización dos centros, afecta a un colectivo de profesionais tamén considerable e pérdese unha oportunidade de facer algo ben feito.

Penso, tamén, que os profesionais afectados teríamos que dicir algo, porque nos afecta e porque diso saberemos algo, aínda que non nos teñen, esa é a historia, moi en conta.

Borrador do decreto de atención á diversidade comentado.

Borrador de decreto Atención á Diversidade

Cando o cambio máis grande é que os alumnos con necesidades educativas especiais pasen a chamarse alumnos con necesidade específica de apoio educativo hai que estar de acordo en que o cambio é cativo. Tampouco que as medidas a levar a cabo para atender a estes alumnos se teñan que rexer polos principios de normalización e inclusión, parece un gran cambio; disto falábase en Europa hai máis de trinta anos.

O borrador do decreto de Atención á Diversidade que xa circula por aí presenta algunha novidade, pero non para entusiasmarse. É positivo que se rexeite a discriminación e que os alumnos se distribúan equilibradamente entre todos os centros; se vai a conseguir isto ou, cando menos, intentalo. Tamén será conveniente tomar outras medidas como –por exemplo- non segregar aos alumnos en centros preferentes de escolarización segundo a discapacidade que os afecten, co pretexto de apoios e recursos que non existen e, se existen, son os mesmos que nos demais centros ordinarios. Para cando centros de recursos de educación especial organizados en módulos como o que funciona –e ben- en Navarra?

Xa se sabe que estes decretos son inconcretos e que non pasan de ser declaracións de intencións, pero dicir que a permanencia no ensino básico obrigatorio, establecido por norma xeral en dez anos, nos centros de educación especial poderá exceder dos límites establecidos en calquera das súas etapas e nos centros ordinarios que?…… o limbo.

Non se contemplan adaptacións curriculares para o bacharelato; se as hai para formación profesional ou no ensino de idiomas, cal é o motivo para que non as haxa en bacharelato? Un alumno paralítico cerebral cun nivel cognitivo aceptable para cursar estes estudos, pero con problemas de pronunciación non se lle pode adaptar o currículo na área de inglés no referente ás destrezas do speaking?

Os mestres de Pedagoxía Terapéutica e Audición e Linguaxe nos institutos van ter que atender de forma oficial ao segundo ciclo da ESO. Sei que vai haber problemas. Tamén o persoal que traballo nos centros preferentes debería ser fixo e non o é e, así, non se pode facer un labor continuado; tampouco se racionaliza o catálogo dos postos de traballo -sobre todo nos institutos- dos elementos humanos que atenden á diversidade máis directamente (mestres de PT e de AL, coidadores, etc.).

Como é un borrador, esperemos que borren algo e aparezan cousas novas. Sindicatos e asociacións de profesionais terán algo que dicir.

Consultar decreto: clic aquí.

Reactivación da educación inclusiva?

Leo en Europa Press:

A ministra de Educación, Política Social e Deporte, Mercedes Cabrera, anunciou hoxe que o departamento que dirixe porá en marcha un Plan de reactivación da educación inclusiva para os alumnos con necesidades especiais.

Unha deputada denunciou que o Executivo galego está a preparar un decreto polo que a Xunta poderá escoller o centro onde estudará un neno con discapacidade, "negando asi o dereito dos pais a escoller o sistema educativo dos seus fillos".

Sobre isto, a ministra dixo que o seu ministerio non pode impedir a aprobación dun decreto autonómico, pero engadiu que a mellor garantía da educación inclusiva é a Lei Orgánica de Educación (LOE), "unha normativa de obrigado cumprimento para todas as autoridades educativas".

Dixo a ministra que a inclusión dos nenos con algún tipo de discapacidade no sistema educativo "é un dos principais obxectivos do ministerio", para o que se puxo en marcha unha comisión de seguimento sobre a aplicación do convenio da ONU relativo aos Dereitos das Persoas con Discapacidade.

Pola súa parte, a deputada que a interpelaba asegurou que en Galicia os pais con fillos con necesidades educativas especiais "se atopan con serias dificuldades para acceder a unha educación inclusiva, xa que o Goberno galego está trasladando a estes nenos a uns centros concretos".

"A consellería de Educación galega está a comunicar aos pais destes nenos o traslado dos seus fillos a centros de educación especial ainda que estiveron cursando os seus estudos en centros ordinarios", dixo.

Non sei o que vai a pasar, pero como pode a ministra asegurar cuestións que son da competencia do goberno galego?

Máis cedo que tarde sairemos de dúbidas cando se publique o decreto de atención a diversidade e, sobre todo, cando se desenvolva e se leve á práctica.

Borrador do Proxecto de Decreto de Atención á Diversidade

Un borrador de encerado sobre a palabra"INCLUSIÓN" medio borrada

O Estatuto de autonomía de Galicia, no artigo 31, determina que é competencia plena da Comunidade Autónoma de Galicia a regulación e a administración do ensino en toda a súa extensión, nos seus niveis e graos, nas súas modalidades e especialidades, sen prexuízo do disposto no artigo 27 da Constitución e nas leis orgánicas que, conforme o punto primeiro do artigo 81, a desenvolvan.

Así comeza o Borrador do Proxecto de Decreto de Atención á Diversidade que a Consellería de Educación colgou no seu portal o pasado día 29 de abril. É moi parecido ao anterior que quedou nun caixón, igual de restritivo en canto a inclusión, pero con máis literatura.

Enlace ao Borrador comentado.

¿Se han olvidado de la educación inclusiva, o no?

Esta bitácora se ha significado siempre por su incondicional apoyo y defensa de la educación inclusiva, creemos que es posible y, además, confiere un plus de calidad a cualquier sistema educativo que la haga efectiva con sinceridad y recursos, la prueba es que en las evaluaciones internacionales de calidad hay indicadores que se refieren a ella en las valoraciones de los sistemas educativos. Sin embargo, corren malos vientos en la actualidad, no ya para su implementación y potenciación, sino para que no se vuelva atrás en lo ya conquistado.

Que hace falta una activación o, mejor, reactivación de la educación inclusiva es evidente. Cuando era ministra del ramo la Sra. Cabrera hizo unas declaraciones en las que afirmaba que era necesaria esa reactivación de la que hablamos. Poco después fue sustituida por el actual ministro sin que se hablara más del asunto.

La educación, hoy día, se halla a merced del viento tecnócrata y neoliberal. Los que fijan los objetivos son los organismos económicos y no los profesionales, a los que nunca se les pregunta nada. Me explico: todos ustedes han oído hablar de PISA. ¿Se han parado a pensar que PISA es un instrumento de la OCDE  (Organización para la Cooperación y el Desarrollo Económico, es una organización de cooperación internacional, compuesta por 30 estados, cuyo objetivo es coordinar sus políticas económicas)?. Este invento nos ha traído la programación y evaluación por competencias. En los documentos de referencia “El programa PISA de la OCDE. Qué es y para qué sirve” y “La definición y selección de competencias clave. Resumen ejecutivo” no aparecen ni una sola vez palabras como educación inclusiva, atención a la diversidad, necesidades educativas especiales o algo que se le parezca; evidentemente al poder económico esto le importa poco o nada.

Para que todo quede más claro, en el diario El País el pasado 27 de diciembre se habla de un futuro pacto en la educación, este pacto, según parece, irá en torno a nueve puntos que recojo a continuación:

- Cultura del esfuerzo. Propiciarla, así como la "exigencia" y "una política de calidad sostenida en el conocimiento, las competencias y los valores".

- Impulso de las becas. Reconocer los logros de la universalización de la educación y garantizar "una política de becas que garantice la igualdad de oportunidades".

- Flexibilidad. Hacer el sistema "mucho más flexible y más integral, que relacione las etapas educativas".

"Una enseñanza más individualizada".

- Fracaso y abandono. Luchar contra estos dos problemas. Incidir en las causas y propuestas y hacer innovaciones en medidas educativas y sociales.

- Escolarización temprana. "Armonizar el sentido y las condiciones de la etapa de tres a seis años" para luchar contra el fracaso.

- FP integral. Lograr "cualificaciones más específicas y vinculadas a las demandas sociales" y que los centros estén vinculados al desarrollo de los territorios.

- Modernización. Promover el aprendizaje a través de las nuevas tecnologías y potenciar el de idiomas.

- Universidad internacional. Promover la agregación y la excelencia y "definir un modelo de financiación" para ella.

- Profesorado. "Apoyar la figura del profesor, su formación permanente, dotarle de recursos y promover la carrera docente".

¿Han visto algo relacionado con la educación inclusiva? Simplemente se han olvidado o, lo que es peor, han considerado que no tenía la entidad suficiente como para incluirla en dicho pacto.

Es  más en algunas comunidades autónomas se están tomando iniciativas como el “Borrador do decreto de atención á diversidade” que de momento está en un cajón.

Pues así están las cosas. Creo que los profesionales que nos dedicamos a esto deberíamos hacer algo en su favor, un manifiesto o cualquiera otra acción tendente a reactivar la verdadera y sincera (no hipócrita) inclusión. Hay una iniciativa en este sentido, aunque en el sector de las familias de los niños que tienen la perentoria necesidad de que la educación sea una educación para todos, sin exclusiones: Inclusión en el Pacto Educativo de Estado

A crise págana os máis débiles. Outro ataque á educación inclusiva

A anterior ministra de Educación, a Sra. Cabrera estaba convencida de que había que reactivar a educación inclusiva. Ao pouco tempo foi cesada, quero pensar que tal aseveración, coa que estou totalmente de acordo, non tería nada que ver con tal continxencia. Cadrando, máis ou menos, no tempo; o anterior Goberno da Xunta de Galicia sacou á luz un polémico decreto de atención á diversidade moi contestado polo restritivo e contrario á educación inclusiva e do que nunca máis se soubo.

Hoxe leo na Voz de Galicia que a reestruturación levada a cabo pola Consellería de Educación para axustar o seu orzamento tocou de cheo ao cadro de profesores de apoio. O número destes, que axudan aos alumnos que requeren atención especial na aula, se viu reducido para o novo curso nunha porcentaxe estimada do 31%. Iso provocou xa un aluvión de protestas entre os pais afectados, que comezan a facer públicos os seus casos. Para eles esa é unha medida desesperada. Chega a tal punto os recortes que en centros onde se escolarizan de forma preferente alumnos con parálise cerebral non lles adxudicaron profesores de Audición e Linguaxe.

Segundo este periódico pode comprobarse como este curso haberá nos centros de toda Galicia 208 docentes de apoio menos que no anterior. Tamén cita o periódico a un director dun centro de A Coruña que di que "lles dá igual as necesidades reais; queren reducir gastos porque ven a educación desde un punto de vista empresarial"